تولید محصولات کشاورزی مختلف به عوامل آب و هوایی از جمله میزان دما، فراوانی و توزیع بارندگی، نوع خاک و…بستگی دارد. کشاورزان با تلاش برای کنترل جنبه های متغیر کشف کردند که رطوبت مورد نیاز گیاهان از طریق آبیاری تامین می شود. این دانش بشر را قادر می سازد تا از مشکلات ناشی از بارندگی طبیعی خلاص شود و آن ها را قادر به پرورش محصولات در مناطق خشک و نیمه خشک کند.
به طور کلی می توان آبیاری را به عنوان کاربرد استفاده از آب اضافی (فراتر از بارندگی در دسترس) برای خاک به منظور افزایش رشد و عملکرد گیاه تعریف کرد.
توسعه آبیاری اغلب مستلزم ایجاد سد های بزرگ، محاصره آب ، انحراف آب و یا ایجاد چاه ها است که می تواند عملکرد هایی جدا از تقویت رشد محصول؛ اعم از کنترل سیل، تولید برق و ایجاد منطقه تفریحی را فراهم کند. در بسیاری از موارد توسعه پایدار آبیاری نیاز به گسترش همزمان زهکشی سطحی و زیر سطحی دارد.
منشا و اهمیت باستانی آبیاری
آبیاری ممکن است از نظر استراتژیک مهمترین تغییر محیطی باشد که بشر آموخته است. آبیاری در گذشته به اندازه امروز در اقتصاد کشاورزی جهان و تامین مواد غذایی، حیاتی و مهم نبوده است؛ اما همیشه تاثیرات محلی، پیامد های تاریخی و اجتماعی زیادی به همراه داشته است.
در کتب مقدس ادیان مختلف (مسیحی، یهود، اسلام) گفته شده است خداوند اندکی پس از خلقت بشر، آدم را به عنوان سرپرست آبیاری باغ (بهشت) منصوب کرده است.
برخی از انسان شناسان و مورخان توسعه آبیاری را به عنوان محرکی مهم برای تعامل مهارت ها و فعالیت های مهندسی، سازمانی، سیاسی و خلاقیت می دانند که نتیجه آن تمدن نامیده می شود.
در زبان پارسی کلمه آبادانی و تمدن از ریشه آب گرفته شده است. همچنین چشم اندازهای اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، سیاسی، زیبایی شناختی، اقتصادی، فناوری و زیست محیطی مناطق پیشرفته و مدرن در طول تاریخ، مربوط به استفاده آن ها از آبیاری نسبت داده شده است.
تاریخچه آبیاری
اولین شواهد باستان شناسی در خصوص آبیاری در کشاورزی، مربوط به حدود 6000 سال قبل از میلاد است. اعتقاد عمومی بر این است که در مصر آبیاری تقریبا در همان زمان انجام می شده است و اولین نمایش تصویری آبیاری مصر در حدود 3100 سال قبل از میلاد است.
در هزاره های بعدی، آبیاری در سراسر ایران، خاورمیانه و غرب به امتداد مدیترانه گسترش یافت.
در همان بازه زمانی فناوری آبیاری کم و بیش به طور مستقل در سراسر قاره آسیا (هند، پاکستان، چین و…) ظاهر شد. با گذشت زمان این فناوری در شمال و جنوب غربی فعلی ایالات متحده نیز ظاهر شد.
در دنیای باستان، سطح پیچیدگی آبیاری از یک محیط به محیط دیگر متفاوت بود. این اختلافات بیشتر ناشی از تغییر در درک اصول هیدرولیک در مقیاس کوچک و بزرگ و همچنین قابلیت های ساخت نیروهای مهندسی هیدرولیک است. به عنوان مثال آشوری ها 700 سال قبل از میلاد مسیح، یک سیفون معکوس در قنات نینوا ساختند که بعد ها ساخت سیفون های تحت فشار قنات در کشور های دیگر نیز گشترش یافت.
مدرن سازی آبیاری
در اواسط قرن نوزدهم علوم مختلف از جمله شیمی، شیمی فیزیک، فیزیک، کانی شناسی و زیست شناسی با رشد زیادی رو به رو بودند. این علوم در زیررشته های جدید در حال ظهور همچون شیمی خاک، فیزیک خاک و فیزیولوژی گیاهان و زراعت که اصول اساسی آن ها برای ایجاد یک سیستم آبیاری پایدار ضروری است، مورد استفاده قرار گرفتند.
در تحولات آبیاری باستان خاک، آب و هوا و کیفیت آب در بعضی از مناطق مساعد تر از سایر نقاط بود. در محل هایی که خاکها نفوذپذیر بودند و آب راحت تخلیه می شد و همچنین آب دارای ترکیبات مطلوبی از غلظت الکترولیت و کاتیون های خاص بود، آبیاری تا به امروز بدون نیاز به مدیریت پیچیده ادامه یافته است. در مناطق دیگر نمک زدایی، فرسایش خاک و عدم زهکشی مناسب باعث کاهش طول عمر طرح های آبیاری شد و یا بهره وری آن ها را با مشکل رو به رو ساخت.
پس از جنگ جهانی دوم، توسعه آبیاری در سراسر جهان وارد دوره سریع رشد خود شد. تا حدودی به دلیل افزایش امید به زندگی ناشی از کشف دارو های جدید واستفاده از DDT برای کنترل مالاریا و سایر حشرات ناقل بیماری، جمعیت جهان رو به افزایش بود. پیشرفت فناوری کشاورزی و دسترسی به منابع برق، بخار و احتراق داخلی و به دنبال آن اختراع سیستم های پمپاژ قوی، سیستم های آبیاری بارانی، سنتر پیوت، آبیاری قطره ای و…در چند دهه کوتاه تحولی شگرف را در آبیاری رقم زده است.
در متن بالا به تاریخچه پیدایش آبیاری از گذشته تا به اکنون پرداختیم که در گذر زمان با پیشرفت زیادی رو به رو بوده است.
شرکت میراب سازه آسیا خدمت رسان شما عزیزان در پیاده سازی مدرن ترین و مناسب ترین سیستم های آبیاری خواهد بود.