آبیاری زیرسطحی یکی از روش های نوین آبیاری قطره ای است، که آب در زیر سطح خاک و در عمقی در حدود 40 سانتی متر از نازل خارج شده و به محیط توسعه ریشه وارد می شود.

برای آشنایی با محصولات آبیاری زیرسطحی کلیک کنید.

در حال نمایش 6 نتیجه

طبق تجربه و مقایسه انجام شده بین آبیاری قطره ای سطحی آبیاری و زیرسطحی ثابت شده  که مقدار رطوبت خاک تقریبا 30 درصد در آبیاری زیر سطحی بیشتر از آبیاری قطره ای سطحی است. هرچه منطقه درارای اقلیم گرم و خشک تری باشد این راندمان افزایش بیشتری دارد.

اخیرا سیستم آبیاری زیرسطحی ،به ویژه در مناطقی که منابع آب محدود می باشد برای آبیاری استفاده می شود و در کشت های ردیفی مانند ذرت و یونجه نیز استفاده می شود.

در آبیاری زیر سطحی با توجه به اینکه نازل در سطح زمین نبوده و خشکی روی نازل ایجاد نمی شود، رسوب گذاری در آب های سنگین و نمکی در آبیاری زیر سطحی کمتر اتفاق می افتد و سیستم در مقابل گرفتگی مقاوت بیشتری دارد.

مزایای آبیاری قطره ای زیرسطحی

  • حذف رواناب سطحی
  • کاهش شدید در تلفات آب از طریق نفوذ عمقی
  • بهبود مدیریت تغذیه گیاهی
  • امکان آبیاری همزمان با برداشت و یا بلافاصله پس از آن به منظور تسریع در رشد
  • افزایش میزان تولید
  • کاهش هزینه های کارگری
  • کاهش در تراکم و کوبیده شدن خاک
  • سهولت در برداشت محصول توسط ماشین آلات
  • تبخیر کمتر و جذب آب بیشتر
  • آهکی شدن کمتر قطره چکان ها و دوام و حفاظت بیشتر
  • امکان هوادهی به خاک به همراه آبیاری

انواع سیستم آبیاری زیرسطحی

آبیاری زیرسطحی برای کشت های ردیفی و زراعت

برای کشت های ردیفی مانند یونجه، ذرت و جو و گندم آبیاری زیر سطحی به این صورت است که لوله های قطره چکان دار در عمق حدود 40 سانتی متر و به فاصله حدود 50 سانتی متر از یکدیگر در سطح مزرعه کارگذاری می شوند. این لوله ها که در فواصل تقریبی 40 سانتی متر یا 50 سانتی متر(بسته به بافت خاک) دارای روزنه هایی هستند باعث ایجاد یک سطح یکنواخت خیس شدگی در زیر سطح زمین می شوند.

این نوع سیستم آبیاری زیر سطحی با توجه به تجهیزات تخصصی مورد نیاز مانند فیلتراسیون، سیستم های تزریق کود و اسید و سیستم های شستشو خطوط، برای مزارع بالای 30 هکتار صرفه اقتصادی دارد.

همچنین با توجه به تراکم لوله های درون مزرعه و تخصصی بودن آنها و متراژ لوله های مصرفی، عملا این نوع سیستم چندین سال است بعلت هزینه های زیاد در ایران پیاده سازی نمی شود.

آبیاری زیر سطحی باغ

برای باغ ها به طور کلی دو نوع سیستم آبیاری زیر سطحی استفاده می شود که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.

 آبیاری زیر سطحی باغ با لوله زیر سطحی

در این روش که یک روش استاندارد برای زمین های با مساحت بیش از 20 هکتار است، دو ردیف لوله قطره چکاندار زیر سطحی در دو طرف درخت در زیر سطح خاک در عمق 40 سانتی متری و به فاصله 50- 70 سانتی متری از درخت کارگذاری می شود. این لوله ها در فواصل 50-75 سانتی متری دارای روزنه هایی هستند و در نهایت موجب ایجاد دو نوار رطوبتی در عمق خاک می شود.

این روش نیازمند طراحی دقیق سیستم آبیاری و بهره برداری اصولی می باشد و در صورت عدم وجود هریک از عوامل فوق بعد گذشت نزدیک به دو سال سیستم آبیاری زیر سطحی عملا کارایی خود را از دست داده و خسارات غیر قابل جبرانی را به همراه دارد.

آبیاری زیر سطحی باغ با افزونه های زیر سطحی

در این روش آبیاری زیر سطحی افزونه هایی به آبیاری قطره ای اضافه می شوند که آب را به زیر سطح زمین برده و در دسترس گیاه قرار می دهند. این افزونه ها عمدتا بصورت استوانه هایی هستند، که در بدنه آنها شیار هایی برای تراوش آب به بیرون تعبیه شده است. از جمله این افزونه ها می توان به استوانه زیر سطحی و کپسول زیر سطحی اشاره کرد.

مزایای این روش نسبت به روش قبلی،

  • هزینه پایین
  • امکان استفاده در هر نوع باغ و باغچه
  • امکان اضافه شدن به سیستم آبیاری قطره ای بدون تغییر در سیستم
  • نصب آسان بدون نیاز به نیروی متخصص
  • بهره برداری ساده

نکات قابل توجه در سیستم های آبیاری قطره ای زیر سطحی

احتمال ورود ذرات خاک

ورود ذرات خاک به  داخل لوله های آبده در آبیاری زیر سطحی و در نهایت گرفتگی قطره چکان ها بیشتر در زمان قطع آبیاری و ایجاد مکش در لوله های آبده زیر سطحی رخ می دهد.در سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی با بهره گیری از قطره چکان های آنتی سیفون و یا استفاده از شیرهای خلا شکن در اندازه مناسب و نقاط مشخص و یا کاربرد هر دو روش می توان از ورود ذرات خاک به داخل قطره چکان ها جلوگیری کرد.

احتمال ورود ریشه به داخل قطره چکان ها

ریشه ذاتا رطوبت دوست بوده و جهت جذب آب به سمت رطوبت رشد می کند و همیشه این نگرانی وجود دارد که ریشه های مویین وارد قطره چکان ها شوند. برای جلوگیری از ورود ریشه به قطره چکان و ایجاد اختلال در سیستم آبیاری زیر سطحی استفاده از موارد بازدارنده به دو صورت امکان پذیر است:

  1. به کار بردن مواد بازدارنده ورود ریشه در زمان تولید لوله قطره چکان دار،
  2. تزریق دوره ای مواد بازدارنده ورود ریشه به آب آّبیاری ،کاربرد آن بسیار ایمن می باشد.هر قدر بافت خاک سبکتر ،دفعات مصرف بیشتر و هر قدر خاک سنگین تر ،دفعات مصرف کمتر میباشد.
  3. استفاده از شن نخودی در اطراف افزونه های زیر سطحی و ایجاد محیط هوادار

هزینه سیستم آبیاری زیرسطحی

همچنان که گفته شد هزینه سیستم آبیاری زیر سطحی به مراتب نسبت به آبیاری قطره ای سطحی بیشتر بوده اما از طرفی افزایش راندمان محصول و کاهش مصرف آب موجب بازگشت هزینه احداث سیستم آبیاری زیر سطحی می شود.