آبیاری باغ را می توان به طرق مختلف انجام داد، از نازل های آبیاری کم فشار گرفته تا لوله آبیاری قطره ای در آرایش های دو ردیفه و حلقه ای که به “حلقه های درخت” شناخته می شوند و برای آبیاری درخت به کار می روند. با این روش ها آبیاری باغات و درختان راحت تر و کارآمدتر از همیشه است. راه های زیادی وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که باغ شما نه تنها سالم بلکه مولد و پربار است. در ادامه این مقاله به معرفی روش های کاربردی آبیاری درختان باغ و مزایا و محدودیت های این نوع سیستم ها می پردازیم.
برای آبیاری باغ از روش های مختلف آبیاری موضعی می توانید استفاده کنید در ادامه انواع این روش ها رو توضیح میدهیم و مزایا و معایب آنها را نیز معرفی می کنیم.
1- آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای یکی از شناخته شده ترین روشهای آبیاری باغات است در این روش آب از طریق لوله های اصلی و فرعی و لوله های 16 میلیمتر به قطره چکان ها می رسد و از طریق آنها به محل توسعه ریشه گیاه تزریق می شود. آبیاری قطره ای هم به وسیله لوله و قطره چکان انجام می شود و هم با استفاده از لوله های قطره چکان دار قابل پیاده سازی است.
انواع آرایش لوله های 16 در باغات
1-1- سیستم لوپ یا حلقه ای
حلقه های درخت همان سیستم آبیاری قطره ای بوده که به شکل حلقه دور تنه درخت در می آید. حلقه های درخت تا حد زیادی کارآمدتر از میکروسپرینکرها محسوب می شوند. تمام آب مستقیماً از قطره چکانهای به داخل خاک می چکد. در حالی که ممکن است به نظر برسد که نازل پاشش میکرو در پوشش بیشتر ناحیه ریشه دقیق تر است، اما این امر در خاک های رسی صدق نمی کند. در زیر سطح خاک، آب از طریق عمل مویرگی خود تقریباً از نقطه قطره چکان در اکثر خاک پخش می شود.
مزایای سیستم لوپ یا حلقه ای
-
-
-
- آب را به همه طرف ناحیه ریشه درخت می رساند
- جریان کم و کارآمد، آب را مستقیماً به خاک می رساند، بدون اسپری برای تبخیر یا رواناب
- اندازه حلقه را می توان به سرعت و به راحتی تغییر داد تا اندازه های مختلف درختان را در خود جای دهدک
- مقرون به صرفه
-
-
معایب سیستم لوپ یا حلقه ای
-
-
-
- در خاکهای شنی، پوشش از یک حلقه تنها ممکن است کافی نباشد
- نصب آن بیشتر از میکروسپرینکرها طول می کشد.
- عملیات خاکورزی را کمی با مشکل مواجه می کند.
-
-
2-1- آبیاری دو ردیفه
در این روش لوله های 16 میلیمتر بصورت موازی با ردیف های درخت و در دو طرف ردیف کشیده شده و قطره چکان ها با فاصله منظم روی آنها نصب می شود.
مزایا سیستم دو ردیفه
1- آبیاری یکنواخت در کل باغ
2- پخش شدن و توسعه ریشه باغات
3- کاهش ریسک ناشی از گرفتگی قطره چکان
3- امکان جابجایی آسان طی دوره رشد
5- قابلیت جمع کردن و پهن کردن پس از فصل زراعی
6- کاهش مزاحمت برای عملیات خاک ورزی
معایب سیتسم دو ردیفه
1- هزینه بیشتر
2- مصرف لوله بیشر در شرایطی که فواصل درختان بیش از 6 متر از یکدیگر است.
مزایای آبیاری قطره ای
1- راندمان بالا
2- یکنواختی آبیاری
3- امکان کود آبیاری
4- کاهش آفات و علف های هرز
معایب آبیاری قطره ای
1- هزینه اولیه زیاد
2- حساسیت نسب به گرفتگی و نیاز به فیلتراسیون
3- آسیب پذیری در برابر حیوانات جونده
2- آبیاری با بابلر
بابلر یک قطره چکان با دبی بالاست این وسیله آب را با حجم زیاد از خود عبور می دهد. از این روش در شرایطی که سن گیاهان زیاد باشد و یا کیفیت آب برای آبیاری قطره ای کم باشد استفاده می شود.
مزایای استفاده از بابلر
1- کاهش احتمال گرفتگی
2- افزایش راندمان برای خاک های سبک
3- مناسب برای درختان مسن و آب بر
معایب استفاده از بابلر
1- افزایش دبی نازل موجب سنگین شدن سیستم آبیاری می شود.
2- تجمع نمک و شوری در سطح خاک
3- رواناب زیاد به ویژه در خاک های سنگین
3- آبیاری ریشه ای یا زیر سطحی
آبیاری ریشه ای یک روش آبیاری عمیق است. لوله های آبیاری قطره ای عمیق در اندازه های مختلف وجود دارند و به خاک نزدیک منطقه ریشه درخت فشار داده می شوند یا کوبیده می شوند. سوراخ های موجود در امتداد لوله آبیاری، آب را به ریشه های درخت در زیر سطح خاک می رسانند. این امر آبیاری عمیق و کارآمد را فراهم می کند. یک فیلتر داخلی و یکپارچه به جلوگیری از آلودگی، آفات و دیگر مواد زائد کمک می کند.
انواع روش های آبیاری زیرسطحی درختان باغ
1- آبیاری زیرسطحی درختان با استفاده از کپسول های زیر سطحی پرلیت دار
2- آبیاری زیرسطحی درختان با استفاده از کپسول های زیر سطحی
3- آبیاری زیرسطحی درختان با استفاده از استوانه زیر سطحی
4- آبیاری زیرسطحی درختان با استفاده از لوله های قطره چکان دار زیرسطحی
مزایای آبیاری ریشه ای
-
-
- آبیاری عمیق و کامل که خاک را نیز هوادهی می کند
- عمر بالایی دارد.
- لوله ها روی طیف گسترده ای از اندازه درختان کار می کنند
- بسیار کارآمد، تقریباً امکان تبخیر یا رواناب وجود ندارد
- در آب های با املاح نیز قابل استفاده است.
-
معایب آبیاری ریشه ای
-
-
- به اندازه دو روش دیگر ذکر شده اقتصادی نیست
- فرایند اجرایی سخت تری نسبت به روشهای قبلی دارد.
- جابجایی از یک مکان به مکان دیگر به راحتی امکان پذیر نیست
-
4- آبیاری با نازل میکرو جت (میکرو اسپرینکلر)
میکرو اسپرینکلرها از این جهت که با فشار کمتر عمل می کنند و در نتیجه به بازدهی بیشتری دست می یابند. آنها با فشار کافی پایین کار می کنند به طوری که قطرات آنها “شبیه باران” است نه “مه مانند” ، و بنابراین کمتر مستعد تبخیر هستند. حجم آب خروجی برای درختان تقریبا کافی است و کمتر از روشهای سنتی می باشد بنابراین به طور قابل توجهی به کاهش رواناب کمک می کند.
قطر اسپری آنها به گونه ای است که تمامی ریشه های نزدیک به سطح درخت آبرسانی کافی می شوند. اغلب آنها دارای منحرف کننده هایی هستند که از خیس شدن تنه درخت و به دنبال آن پوسیدگی و سایر بیماری ها جلوگیری می کنند.
مزایای نازل میکروجت
-
-
- قطر بزرگ برای پوشش کامل ناحیه ریشه
- حجم زیاد آب، چرخه آبیاری کوتاه تر
- می تواند در برنامه های دیگر مانند جلوگیری از آسیب یخ زدگی استفاده شود
- دارای دفلکتور برای کمک به خشک نگه داشتن پوست درختان و کاهش فرصت ایجاد قارچ و بیماری
- روش ساده برای نصب
-
معایب نازل میکروجت
-
-
- حجم آب می تواند به سرعت نرخ جریان منبع آب را بیش از حد اضافه کند
- ممکن است اجازه ندهد پوست درخت خشک بماند و باعث آفت شود.
- برای جلوگیری از آسیب یخ زدگی، برنامه ریزی و محاسبه قابل توجهی لازم است
-
در متن بالا سه شیوه مدرن و کارآمد برای آبیاری درختان باغ را مطالعه کردید. استفاده از شیوه های ذکر شده نسبت به روش های قدیمی کاربردی تر خواهد بود.